Çocuklarda Gündüz Tuvalet Eğitimi

Tuvalet eğitimi çocuklar ve ebeveynler için önemli bir geçiş dönemidir. Bu dönemin başında çocuğun ruhsal ve bedensel olarak bu sürece hazır olması gerekmektedir. Çocuktan çocuğa değişmekle beraber tuvalet eğitimi için ideal yaş dönemi 18-36 ay arasıdır. Çocuğun bu sürece hazır olduğunu nasıl anlarız?

• Çocuk ‘kaka’, ‘çiş’ gibi birkaç kelime ile kendini ifade ediyorsa, 
• Çiş veya kakasini bezine yaptıktan sonra rahatsız oluyor ve bunu gösteriyorsa, 
• Tuvaletini yaparken masa altı veya perde arkası gibi alanlarda saklanıyorsa 
• Gün içinde 3 saatten fazla bezi kuru kalıyorsa, 

çocuğun tuvalet eğitimi için hazır olduğunu düşünebiliriz.

Tuvalet eğitimine başlarken ilk adim çocuğa bu yeni sürecin ebeveyn tarafından anlatılmasıdır. Ebeveyn bu dönemin başlangıcında lazımlık, tuvalet, kilot, tuvalet kağıdı, sifon gibi terimler ile çocuğu tanıştırmalı ve ‘artık çiş ve kakanı beze değil buraya yapabilirsin’ şeklinde bir konuşma yaparak çocuğu sürece hazırlamalıdır. Ayrica, hazırlık sürecinde çocuğa tuvalet alışkanlığı konusunda kitaplar okumak, oyuncak bebeği tuvalete veya lazımlığa götürüp çişve kakasını yaptırmak çocuğun süreci öğrenmesi açısından faydalıolabilir.

Bu dönemde erkek çocuklar için baba, kız çocuklar için anne iyi bir öğretici olabiliyor. Tuvalet eğitimi döneminde bazı ebeveynler lazımlık yerine ilk olarak tuvalete oturtarak öğretmeyi tercih ediyor; bu yanlış bir uygulama değil ancak lazımlık kullanımı ile süreç biraz daha kolaylaşabiliyor. 

Hazırlık süreci tamamlanıp tuvalet eğitimine başlandığında ebeveynler çocuklarını dikkatle takip ederek tuvalete götürme sıklığını çocuğun vücut ritmine göre belirlemelidir. Tuvalet eğitimi sırasında çocuğa kesinlikle bez takılmamalıdır. Çocuğa sıklıkla "çişin var mı?" diye sormak yerine çocuğun gelişimine ve ihtiyacına göre 2-3 saatlik aralarla, tuvalete gidip oturmasını sağlamak gerekiyor. Bu süreçte çocuğa baskı yapmamak ve çişini yapmadığında kaldırıp birkaç saat sonra tekrar denemek önemli. 

Çocuk bir süre sonra lazımlık yerine tuvaleti kullanmaya başlayacağından, çocuğun göreceğişekilde lazımlığın içerisindeki çiş veya kakayı tuvalete dökerek ‘lazımlık ile tuvalet’ arasındaki bağlantıyı kurmasına yardımcı olmak da fayda sağlayacaktır.

Çocuklarda Gece Tuvalet Eğitimi

Çocuğunun sıvı alımı uykuya gitmeden 2 saat önce kısıtlanmalı ve çocuk gündüz olduğu gibi gece de bezsiz yatırılmalıdır. Çocuk uyuduktan sonra da gündüz dönemindeki tuvalet ritmine uygun olarak birkaç saatte bir uyandırılıp bilinci açık şekilde tuvalete götürülmeli ve ‘şuan çiş yapman için tuvalete gidiyoruz’ şeklinde sözel olarak desteklenmelidir. 

Tuvalet Eğitiminde Temizlik ve Hijyen

Tuvalet eğitimi ile eş zamanlı olarak kazandırılabilecek bir diğer alışkanlık ise temizlik ve hijyen alışkanlığıdır. Çiş veya kakayı lazımlığa/tuvalete yaptıktan sonra tuvalet kağıdı kullanmak, sifonu çekmek ve ardından el yıkamak gibi hijyen kuralları da bu dönemde öğretilebilir.

Ebeveynler icin Notlar:

• Tuvalet eğitimi sırasında yaşanabilecek kaçırmalar bu sürecin bir parçasıdır ve çocuklar yaşadıkları bu durum karşısında cezalandırılmamalı ve utandırılmamalıdır. Yaşanabilecek kaçırmalara karşı her zaman anlayışlı ve sabırlı olmak gerekiyor. 
• Tuvalet alışkanlığı kazandırma sürecindeki en büyük yanlışlardan biri tuvalet eğitimine başladıktan sonra bir yere giderken veya zaman zaman çocuk istediğinde bebek bezini tekrar takmaktır. Bu noktada ebeveynin kararlı olması ve bezi tekrar takmaması çok onemli. 
• Çocuklarda çiş ve kaka eğitimi aynı zamanda başlayabilir. Ancak genellikle önce çiş ardından kaka eğitimi sırasıyla verilebilir.

Uzm. Psk. Evren Morgül